آزیتا حسین زاده عطار | شهرآرانیوز؛ در بزنگاههای تاریخی که سرنوشت یک ملت با تهدیدها و بحرانهای عظیم گره میخورد، رسالت جامعه فرهنگی و هنری بیش از هر زمان دیگری نمایان و تعیین کننده است. بر کسی پوشیده نیست که در روزگاری که کشور با شرایط جنگی و ناپایداریهای سیاسی و اجتماعی روبه رو است، نگاهها بیش از پیش به جامعه هنری دوخته میشود؛ جامعهای که همواره آینه دار روح جمعی و حافظ میراث فرهنگی و الهام بخش مقاومت و امید بوده است.
در این گزارش به گفتوگو با شماری از هنرمندان شناخته شده مشهدی پرداختهایم؛ هنرمندانی که هر یک با زبان هنر، تجربه، دغدغهها و نقش و مسئولیت خویش را در این روزهای دشوار تبیین میکنند. فرهیختگانی که در برابر حوادث این روزها، سکوت را جایز نمیدانند و باور دارند که هنر حتی در تاریکترین روزها میتواند چراغی برای بیداری و هم بستگی باشد.
امیر خالقی، مدیر رسانهای آستان قدس و گرافیست مطرح خراسانی، درباره موضوع گزارش ما میگوید: من و هنرمندان گرافیست مشهدی تحت عنوان فعالان فرهنگی و هنری این شهر از همان دقایق اولیه که این جریانها ایجاد شد جلسهای بسیار فوری تحت عنوان قرارگاه هنری فرهنگی تشکیل دادیم و فعالان حوزه هنر در جلسهای چند ساعتی دور هم جمع شدیم و تصمیم گرفتیم که در شرایط حاضر وظایف ما چه هست.
این هنرمند صحبت هایش را این طور ادامه میدهد: در آن جلسه موضوعها را مشخص کردیم و تقسیم وظایف انجام شد و مقری را پیش بینی کردیم که پاتوق بچههای فرهنگی هنری باشد که بچهها بتوانند در آن پاتوق هر روز جمع شوند و آثار متعددی را در آن پاتوق تولید کردیم. بنا بر این شد که به طور جد تولید اثر داشته باشیم و به محض تولید اثر در کانالهای مختلف در اختیار مخاطبان و عموم به صورت رایگان قرار دهیم.
او با تأکید بر رسالت هنرمندان در رویارویی با شرایط بحران کشور، درباره جزئیات این گروه هنری بیان میکند: در جلسه ابتدایی ما تا بیست هنرمند هم حضور داشتند و بیشتر هنرمندانی که در این طرح همراه ما هستند جوان ترها هستند، ولی هنرمندان میان سال هم در این راه همراه ما شدهاند و آثاری که در این جمع هنری تولید شده است بیشتر در زمینه هنرهای گرافیکی است.
خالقی یادآور میشود: در شرایط حاضر برای همه ما اولویت با بحثهای مطرح کشورمان است و حلقه واسط بین همه گروههای فرهنگی و هنری این است که ما با هر تفکر و باوری همه ایرانی هستیم. چون به خاک کشورمان حمله شده است و ما باید از خاک کشورمان دفاع کنیم. ما هم به نوبه خود در تولید آثار هنری سعی کردیم این مهم را مدنظر قرار دهیم و از هیچ تلاشی برای تعدیل وضعیت موجود غفلت نکنیم. کشور ما به تعبیر همان کشتی است که اگر قسمتی از آن سوراخ شود همه غرق میشویم.
او با اشاره به این مطلب درباره جریانهای هنری که در این روزها توسط این گروه هنری فرهنگی رقم میخورد توضیح میدهد: ما در این دو روز که منسوب به حضرت علی (ع) است سعی کردیم تلاش هایمان را به این سمت و سو ببریم و تولید محتوا کنیم که برای موکبها و فضاهای مختلف شهری و مردمی اکران شود. اما از فردا خط تولید آثار متفاوتتر خواهد شد و قرار است بیشتر با محور دفاع از کشور و رجزخوانی و افزایش غیرت ملی پیش رویم. قرار است بعد از تولید، در فضاهای مجازی و اکرانهای شهری این آثار استفاده شوند.
قدیر وقاری شورچه که از چهرههای مطرح هنر عکاسی در استان است در این باره میگوید: مسئلهای که در این روزهای اخیر ایجاد شده است، مسئله مهمی است. در این زمینه اگر بحث حمایتی باشد، هنرمندان هم میتوانند خالق آثار خوبی باشند، اما اگر بحث این باشد که سازمانها و مراکز حمایتی هنرمندان بخواهند برای رزومه سازی خود از آثار استفاده کنند یا بخواهند جریانی به نفع خود ایجاد کنند، هنرمند هم کمتر راغب است که در این برنامهها شرکت کند.
وی در ادامه صحبت هایش بیان میکند: اکنون هر هنری میتواند جریان سازی خاص خود را داشته باشد. مثلا هنر نقاشی یا گرافیک یا عکاسی هر کدام میتوانند سهمی در این عرصه داشته باشند. البته در شرایط حاضر برای هنرمندان عکاس کمی فعالیتها سخت است، چون هم از نظر امنیتی و هم امنیت جانی شاید به مشکل بخورند. این هنرمند مطرح عکاسی یادآور میشود: ما در هشت سال دفاع مقدس عکاسانی را داشتیم که با حضور در خط اول جبهه و پشت خط آثاری را خلق کردند که ماندگار شد و تیتر اول روزنامهها و خبرگزاریها بود. از جمله مرحوم حامد گلستان و هنرمندان دیگری که هنوز هم هستند بسیار مطرح شدند.
وقاری شورجه با تأکید بر اینکه هنرمندان باید آثاری خلق کنند که چالش برانگیز نباشد و جامعه بتواند از آثارشان لذت ببرد و دلگرم به آن اثر باشد، میافزاید: من هم در این مسیر سعی میکنم رسالت خودم را به عنوان هنرمند به نحو احسن در رویارویی با این شرایط ویژه انجام دهم. در روز عید غدیر با پیشنهاد یکی از دوستانم در حوزه هنری، چالشی را برگزار کردیم. قرار بر این شد که عکاسی انجام دهیم و برخورد مردم در مقابل جنگ موضوع عکسها باشد.
او در بیان یکی از موضوعهایی که برای این طرح انتخاب کردند، میگوید: یکی از موضوعها چالش «سلام نظامی» بود که وقتی از مردم میخواستیم سلام نظامی دهند، هم برای ارادتی که به امام رضا (ع) داشتند و هم ارادتشان به مردم میهن این کار را انجام میدادند و به خوبی از این ایده استقبال میکردند. جالب بود که مردم مشهد در لباس نظامی و غیرنظامی و هر صنفی که بودند، همکاری خوبی با این ایده داشتند.
این هنرمند در بیان هدف از این پروژه توضیح میدهد: هدف ما از این کار همان چالشی بود که در این دو روز اخیر در کشور ایجاد شد و برای حمایت از کمک به تسهیل شرایط بحرانی کشور، سلام نظامی نمادینی به رهبر میدادند و مقصودشان این بود که حاضرند در این راه جان فشانی در راه دفاع از میهن و مردم داشته باشند. قدیر وقاری شورچه یادآور میشود: در برگزاری این طرح به حدود دوازده نفر از هنرمندان مشهد و شهرستانهای استان و تهران درخواست دادم که در این چالش با من سهیم شوند و عکاسی کنند.
موسی حاجی نژاد از چهرههای مطرح فیلم سازی و سینما در استان خراسان نیز در این باره میگوید: هنر همیشه رسانه صریح، جامع و همه فهم بوده و هست. مسلما همین آثاری هم که اکنون در بیان شرایط بحرانی ایجاد شده در جامعه و فضای مجازی دست به دست میشود؛ آثار هنری است. میتواند امید را شکل دهد و خودشناسی ملی در ما ایجاد کند و فضای ملتهب را آرام کند و خیلی تأثیرات مثبت دیگری هم میتواند داشته باشد.
او معتقد است: هنر ذاتش رساندن پیام است. هر پیامی را در قالب هنر میتوان بهتر به مخاطب رساند و این وظیفه هر ایرانی است که در شرایط حاضر بتواند فضا را صحیح به دیگران نشان دهد و انعکاس درستی از واقعیت داشته باشد.
این هنرمند مطرح در حوزه سینما توضیح میدهد: مسیر همیشگی من هم به عنوان یک هنرمند مشخص است و بنده هم به نوبه خودم کارهایی را بسته به شرایط موجود انجام میدهم که به محض اینکه به ثمر رسید آن را اطلاع رسانی خواهم کرد. فقط همین را میگویم که من پیش از ماجرای این روزها در حال تولید پروژهای هستم که به محض اتمام آن مردم را در جریان قرار خواهم داد.
او با تأکید بر اینکه هنرمند نباید سیاسی باشد، بیان میکند: هنر اصولا ملی و میهن پرستانه است و آثار هم باید همین طور باشد. ما در این مسئله سلیقه و شخصی سازی نداریم، چون مسئله، تجاوز و نقض حقوق ملی ایران است؛ یک تجاوز طراحی شده از قبل اتفاق افتاده است که باید نگاه ملی به آن داشت. حاجی نژاد بر این باور است: ذات هنر رساندن مفاهیم است.
شما زمانی میتوانید مفاهیم را درست به مخاطب برسانید که بتوانید آرامش، زیبایی شناسی و فهم عمومی را به مخاطب خود نشان دهید و البته تحمیل نکنید که مخاطب بتواند با شما همراه شود. ما به نوعی باید در آثاری که تولید میکنیم روح تعهد انسانها را بیدار کنیم، همان طور که امام هم در صحبت هایشان در این باره میگفتند هنر دمیدن روح تعهد در کالبد انسان هاست. الان کاربرد هنر در شرایط حاضر اینجاست و چیزی را باید در مخاطب بیدار کند که قبلا توجهی به آن نداشته است.